Οι Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού (ΔΦΑ) είναι μια ομάδα αναπτυξιακών διαταραχών που έχουν ως κοινά στοιχεία την εμφάνιση δυσκολιών στις κοινωνικές δεξιότητες και την επικοινωνία και την παρουσία περιορισμένων ενδιαφερόντων κι επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών. Η σοβαρότητα των ΔΦΑ κυμαίνεται σε 3 επίπεδα, από το λιγότερο έως το περισσότερο σοβαρό, και ορίζει ανάλογα την στήριξη της οποίας χρήζει το άτομο για να αντισταθμιστούν οι δυσκολίες που παρουσιάζονται σε κάθε αναπτυξιακό τομέα.
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, 1 στα 68 παιδιά που γεννιούνται θα λάβουν τη διάγνωση του Αυτισμού, με τα αγόρια να έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να λάβουν την διάγνωση (1 στα 42) από ότι τα κορίτσια (1 στα 189).
Οι Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού εμφανίζονται πριν τα 3 έτη με κάποια συμπτώματα να είναι παρατηρήσιμα από τους πρώτους μήνες ζωής και άλλα να εμφανίζονται κοντά στα 2 έτη. Επίσης, κάποια παιδιά φαίνεται ότι αναπτύσσονται όπως αναμένεται έως περίπου τα 2 έτη ενώ μετά παρατηρείται απώλεια των δεξιοτήτων που είχαν κατακτήσει και σταματά η περαιτέρω ανάπτυξή τους. Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η διάγνωση του Αυτισμού μπορεί να δοθεί με ασφάλεια σε παιδιά ηλικίας 2 ετών αλλά οι γονείς και άλλα άτομα του περιβάλλοντος συνήθως παρατηρούν τα πρώτα σημάδια και εκδηλώνουν ανησυχία ακόμη και πριν το 1º έτος ζωής. Ωστόσο, συχνά, η επίσημη διαγνωστική διαδικασία καθυστερεί από μήνες έως και χρόνια, με χιλιάδες παιδιά με Αυτισμό να λαμβάνουν την διάγνωση ακόμη και μετά τα 4 έτη, με αποτέλεσμα να καθυστερεί σημαντικά η έναρξη της τόσο πολύτιμης θεραπευτικής παρέμβασης.
Για να επιτευχθεί πρώιμη έναρξη μιας αποτελεσματικής κι επιστημονικά τεκμηριωμένης παρέμβασης, είναι σημαντικό οι γονείς να είναι ενημερωμένοι για το πώς κατακτούνται τα αναπτυξιακά ορόσημα σε παιδιά διαφόρων ηλικιών, ώστε να μπορούν να αναζητήσουν την παρέμβαση του ειδικού νωρίς, σε περίπτωση που το παιδί χρειάζεται βοήθεια σε κάποιους τομείς. Στην ιστοσελίδα του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής μπορεί ο αναγνώστης να βρει μια λεπτομερή λίστα των αναπτυξιακών επιτευγμάτων (κάντε κλικ εδώ) που αναμένεται να κατακτηθούν από το παιδί σε κάθε ηλικία ώστε να παρακολουθεί ότι η ανάπτυξή του προχωράει κανονικά.
Η διάγνωση του Αυτισμού βασίζεται μέχρι σήμερα στην παρατήρηση των συμπεριφορών που εκδηλώνει το παιδί και όχι σε ιατρικές εξετάσεις. Παρότι μερικά παιδιά μπορεί να εμφανίζουν κάποιες από τις συμπεριφορές που αποτελούν στοιχεία του Αυτισμού, αυτό δε σημαίνει ότι θα λάβουν και τη διάγνωση, καθώς αυτή δίνεται μόνο όταν οι διαταραχές εμφανίζονται σε όλους τους σχετικούς τομείς (κοινωνικότητα, επικοινωνία και περιορισμένα ενδιαφέροντα) και επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή του ατόμου. Παραδείγματα συμπτωμάτων που θα μας έκαναν να αναζητήσουμε την βοήθεια του ειδικού είναι όταν το παιδί μετά το 1º έτος:
-Δεν απαντάει στο όνομά του όταν το φωνάζουμε
-Δε μοιράζεται τα ενδιαφέροντά του με εμάς δείχνοντάς μας αντικείμενα
-Δεν ακολουθεί με το βλέμμα του αυτό που δείχνει ο ενήλικας
-Δε μας κοιτάει στα μάτια
-Δεν παρουσιάζει ανάπτυξη στον λόγο ούτε χρησιμοποιεί νεύματα
-Επαναλαμβάνει ήχους ή κινήσεις των οποίων η λειτουργία δεν είναι εμφανής στους γύρω
-Εμφανίζει συχνά προβλήματα συμπεριφοράς
-Δείχνει περιορισμένα ενδιαφέροντα (π.χ., παίζει μόνο με συγκεκριμένα παιχνίδια)
-Δεν εμφανίζει συμβολικό παιχνίδι (π.χ., προσποιείται ότι η ξύλινη κουτάλα είναι τηλέφωνο)
-Αντιδρά με μη συνηθισμένο τρόπο σε καθημερινά ερεθίσματα του περιβάλλοντος (π.χ., ήχους, γεύσεις, φώτα,)
Όταν υπάρχει υποψία για παρουσία Αυτισμού, είναι σημαντικό οι γονείς να αναζητούν τη βοήθεια του ειδικού, αρχικά του παιδιάτρου, ο οποίος μπορεί να αποκλείσει άλλες αιτιολογίες (π.χ., προβλήματα ακοής). Κατόπιν, εφόσον κριθεί απαραίτητο και συχνά μετά τη χρήση έμπιστων εργαλείων ανίχνευσης των ΔΑΦ, το παιδί μπορεί να παραπεμφθεί σε ομάδα ειδικών για να αξιολογηθεί και να διαγνωστούν οι δυσκολίες που παρουσιάζει. Μια έγκαιρη διάγνωση θα επιτρέψει να τεθεί σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα πρώιμης, εντατικής αναλυτικο-συμπεριφοριστικής (βασισμένης στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς-ΑΒΑ) παρέμβασης που να καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού και να το βοηθήσει να προοδεύσει σε όλους τους τομείς.
Για πληροφορίες σχετικά με την επιστημονικά τεκμηριωμένη παρέμβαση για τον Αυτισμό κάντε κλικ εδώ.