Κατερίνα Δούναβη, Brian Fennell και Erin Early

Έχουν βρεθεί υψηλά επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης ανάμεσα στους Πιστοποιημένους Αναλυτές Συμπεριφοράς (BCBA®) και τους Πιστοποιημένους βοηθούς Αναλυτές Συμπεριφοράς (BCaBA®). Η επαγγελματική εξουθένωση περιγράφεται ως μια συνθήκη κατά την οποία οι επαγγελματίες βιώνουν υψηλά επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης, αποπροσωποποίησης, έλλειψης αυτοπραγμάτωσης και εργασιακής ικανοποίησης (Plantiveau et al., 2018). Η επαγγελματική εξουθένωση είναι ένας συνήθης κίνδυνος για τους επαγγελματίες φροντίδας όπως είναι γιατροί, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, επαγγελματίες φροντιστές, δάσκαλοι, νοσοκομειακοί γιατροί και χειρουργοί.

Προηγούμενη έρευνα έχει επιβεβαιώσει τις θετικές επιδράσεις των συστημάτων υποστήριξης που έχουν κατασκευαστεί γύρω από τους επαγγελματίες. Πιο συγκεκριμένα, η κοινωνική στήριξη από τους συναδέλφους και τους επόπτες έχει δείξει να οδηγεί σε χαμηλότερο ποσοστό επαγγελματικής εξουθένωσης και να αυξάνει την ικανοποίηση μέσω της εργασίας (Plantiveau et al., 2018).

Ο ρόλος των χαρακτηριστικών προσωπικότητας έχει επίσης εξετασθεί ως ένας παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης επαγγελματικής εξουθένωσης. Στον τομέα της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς, η έρευνα γύρω από το ρόλο των χαρακτηριστικών προσωπικότητας έχει δείξει ότι η προδιάθεση για επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να προβλεφθεί με βάση τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και επιπλέον ότι η κοινωνική υποστήριξη και η υποστήριξη από τον επόπτη είναι παράγοντες που πιθανόν μετριάζουν την επαγγελματική εξουθένωση (Hurt et al., 2013; Deling, 2014).

Προκειμένου η υποστήριξη από τον επόπτη να είναι ένας αποτελεσματικός παράγοντας για τον μετριασμό της επαγγελματικής εξουθένωσης ανάμεσα στους αναλυτές συμπεριφοράς, οι επόπτες θα πρέπει να κατέχουν επαρκή επίσημη εκπαίδευση και εμπειρία στην εποπτεία τρίτων (Parsons, Rollyson, & &  Reid, 2012).

Μόλις καθοριστεί η λειτουργία της εποπτείας, οι επόπτες μπορούν να αποφασίσουν ποια μορφή θα εξυπηρετήσει καλύτερα αυτή την λειτουργία. Για παράδειγμα, επόπτες που στοχεύουν να εγκαθιδρύσουν ισχυρά δίκτυα υποστήριξης για μελλοντικούς Πιστοποιημένους Αναλυτές Συμπεριφοράς (BCBA®) που θα δουλεύουν ανεξάρτητα μπορούν να επιτύχουν αυτόν το σκοπό μέσω ομαδικής εποπτείας, ενώ ο σκοπός της απόκτησης νέων δεξιοτήτων από τους εποπτευόμενους που θα τους διδάξουν τη χρήση συγκεκριμένων εκπαιδευτικών μεθόδων μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα μέσω της παροχής εποικοδομητικής ανατροφοδότησης  σε ατομικές συνεδρίες εποπτείας.

Η παρούσα μελέτη διεξήχθη μέσω διαδικτυακής έρευνας που διανεμήθηκε σε 92 επαγγελματίες ηλικίας 18-74 ετών που εργάζονται διεθνώς στον τομέα της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς και κατέχουν μια από τις παρακάτω πιστοποιήσεις: Εγγεγραμμένος Τεχνικός Συμπεριφοράς (RBT®), Πιστοποιημένος βοηθός Αναλυτή Συμπεριφοράς (BCaBA®), Πιστοποιημένος Αναλυτής Συμπεριφοράς (BCBA®), και Πιστοποιημένος Αναλυτής Συμπεριφοράς-Διδακτορικού επιπέδου (BCBA-D®). Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων (ν=46, 50%) κατοικεί στην Βόρεια Αμερική, ενώ οι Πιστοποιημένοι Αναλυτές Συμπεριφοράς αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη ομάδα συμμετεχόντων (n=64, 70%).

Μέθοδος

Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μια διαδικτυακή έρευνα. Η πρώτη ενότητα συμπεριελάμβανε ερωτήσεις δημογραφικού χαρακτήρα και στη συνέχεια συλλέχθηκαν πληροφορίες σχετικές με την εποπτεία των BCaBA, BCBA και BCBA-D πριν την πιστοποίησή τους. Η δεύτερη ενότητα αφορούσε στη μέτρηση της ικανοποίησης από την εργασία, των υπερβολικών εργασιακών απαιτήσεων και την επαγγελματική εξουθένωση.

Αποτελέσματα

Τα ευρήματα για την προ-πιστοποίησης ή προ-διαπίστευσης εποπτεία έδειξαν ένα υψηλό επίπεδο ικανοποίησης όσον αφορά στην εμπειρία εποπτείας. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων είχε δουλέψει μόνο με ένα ή δυο πελάτες πριν πιστοποιηθεί.

Η ικανοποίηση από την εργασία ήταν υψηλή, με τους συμμετέχοντες ηλικίας 35-44 ετών και αυτούς που είχαν την υποστήριξη των συναδέλφων να αναφέρουν το υψηλότερο επίπεδο και εκείνους ηλικίας 45 και άνω να αναφέρουν το χαμηλότερο επίπεδο ικανοποίησης από την εργασία.

Επιπρόσθετα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσο ο ρυθμός των υπερβολικών εργασιακών απαιτήσεων αυξανόταν και η υποστήριξη των συναδέλφων μειωνόταν, τόσο μειωνόταν και το επίπεδο της ικανοποίησης από την εργασία. Ένα απρόσμενο αποτέλεσμα ήταν ότι εκείνοι οι οποίοι δεν λάμβαναν υποστήριξη από επόπτη φάνηκαν να είναι πιο ικανοποιημένοι με την εργασία τους από εκείνους που είχαν υποστήριξη από επόπτη, αν και αυτή η συσχέτιση δεν ήταν στατιστικά σημαντική.

Σχετικά με την επαγγελματική εξουθένωση, τα δεδομένα έδειξαν ότι εκείνοι ηλικίας μεταξύ 35-44 χρονών παρουσίασαν το υψηλότερο ποσοστό συναισθηματικής εξάντλησης, ενώ εκείνοι ηλικίας 45 χρονών και άνω παρουσίασαν το χαμηλότερο, με τις υπερβολικές εργασιακές απαιτήσεις να είναι ο κύριος παράγοντας που συμβάλει στην επαγγελματική εξουθένωση. Ενδιαφέρον είναι ότι το να απολαμβάνει κανείς την υποστήριξη των συναδέλφων επίσης φαίνεται να συσχετίζεται με την απουσία συναισθηματικής εξάντλησης και τη μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία, αν και αυτές  σχέσεις δεν ήταν στατιστικά σημαντικές.

Συνοπτικά, όσο οι υπερβολικές εργασιακές απαιτήσεις αυξάνονταν, τόσο αυξανόταν και το ποσοστό επαγγελματικής εξουθένωσης, ενώ η ικανοποίηση από την εργασία μειωνόταν, με εξαίρεση την αυτοπραγμάτωσης. Η υποστήριξη από τους συναδέλφους και τον επόπτη συσχετίσθηκε με υψηλά επίπεδα ικανοποίησης από την εργασία και χαμηλό ποσοστό επαγγελματικής εξουθένωσης, αν και αυτές οι σχέσεις δεν ήταν σε γενικές γραμμές στατιστικά σημαντικές.

Συζήτηση

Παρότι η εργασία στον τομέα της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς μπορεί να παρουσιάσει αρκετές προκλήσεις, προσφέρει επίσης βαθιά ικανοποίηση καθώς οι επαγγελματίες αισθάνονται ότι συνεισφέρουν στην βελτίωση της ζωής άλλων ανθρώπων, ένα γεγονός που εξηγεί τη γενικά υψηλή ικανοποίηση μέσω της εργασίας.

Σαφώς, οι υπερβολικές εργασιακές απαιτήσεις και η υποστήριξη επόπτη και συναδέλφων είναι όλοι σημαντικοί παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την ικανοποίηση μέσω της εργασίας και την πιθανότητα να παρουσιαστεί επαγγελματική εξουθένωση. Η ηλικία εμφανίστηκε ως προστατευτικός παράγοντας έναντι της δυσαρέσκειας από την εργασία ή την επαγγελματική εξουθένωση, πιθανότατα υποδεικνύοντας ότι με την ηλικία « έρχεται η εμπειρία» και οι δεξιότητες της αυτοπροστασίας.

Αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της δημιουργίας δικτύων υποστήριξης σύμφωνα με τις ανάγκες των εποπτευομένων. Ο παράγοντας κινδύνου των υπερβολικών εργασιακών απαιτήσεων μπορεί να μετριαστεί εκπαιδεύοντας οι επόπτες τους εποπτευόμενους σε δεξιότητες οργάνωσης όπως είναι η διαχείριση χρόνου. Επιπρόσθετα, οι εποπτευόμενοι θα πρέπει να δουλεύουν το λιγότερο με 2 πελάτες  καθ’ όλη τη διάρκεια της προ-πιστοποίησης εμπειρίας τους, μια απαραίτητη προϋπόθεση η οποία θα τους επιτρέψει να αποκτήσουν απαραίτητες δεξιότητες και να τις γενικεύσουν σε πελάτες με διαφορετικές ανάγκες. Οι επόπτες θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι μέθοδοι και το περιεχόμενο της εποπτείας τηρούν τις τυπικές απαιτήσεις.

Συμπεράσματα

Συνοψίζοντας, αυτά τα συμπεράσματα υπογραμμίζουν τη δυνατότητα της εποπτείας να διαμορφώσει επαρκώς καταρτισμένους εποπτευόμενους οι οποίοι είναι ικανοί να δρουν με γνώμονα την ηθική και τον επαγγελματισμό διασφαλίζοντας το μείζον συμφέρον των πελατών τους και γνωρίζοντας πώς να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από την επίδραση των υπερβολικών εργασιακών απαιτήσεων και τον κίνδυνο της επαγγελματικής εξουθένωσης κάτω από απαιτητικές συνθήκες. Αυτοί οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μέσω της χρήσης τεκμηριωμένων πρακτικών εποπτείας οι οποίες χρησιμοποιούν την τεχνολογία ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε διεθνή δίκτυα υποστήριξης.

Βιβλιογραφία

Deling, L. A. (2014). Burnout in Applied Behavior Analysis Tutors: The Role of Personality, Stress, and Affectivity. Ph.D. Thesis, University of North Dakota, Grand Forks, ND, USA.

Hurt, A. A., Grist, C. L., Malesky, L. A., McCord, D. M. (2013). Personality Traits Associated with Occupational ‘Burnout’ in ABA Therapists. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 26, 299–308.

Parsons, M. B., Rollyson, J. H., Reid, D. H. (2012). Evidence-Based Staff Training: A Guide for Practitioners. Behavior Analysis in Practice, 5, 2–11.

Plantiveau, C., Dounavi, K., Virués-Ortega, J. (2018). High levels of burnout among early-career board-certified behavior analysts with low collegial support in the work environment. European Journal of Behavior Analysis, 19, 195–207.

Διαβάστε το πρωτότυπο άρθρο εδώ.

Περίληψη και μετάφραση Σοφία Πετρογιαννάκη & Κατερίνα Δούναβη